An toàn thực phẩm - nỗi lo từ chợ tự phát

Nhằm đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm (ATTP) trong dịp Tết Mậu Tuất 2018, tại các chợ truyền thống đang tăng cường giám sát, kiểm tra các sản phẩm phải có bao bì, nhãn mác và nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Tuy nhiên, “chợ tự phát” bày bán xung quanh các chợ truyền thống lại không được như vậy...

Cần giám sát giá hàng hóa 

Trên đây là phản ánh của ban quản lý tại một số chợ với đoàn công tác của Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND TPHCM về công tác chuẩn bị nguồn hàng và đảm bảo vệ sinh ATTP trong dịp Tết Mậu Tuất 2018 vừa qua. 

Tại buổi giám sát, Ban quản lý chợ đầu mối Bình Điền (quận 8) cho biết sẽ bắt buộc 100% các thương nhân buôn bán trong dịp Tết Mậu Tuất 2018 phải niêm yết và bán đúng giá. Tăng cường kiểm soát tất cả nguồn hàng nhập vào chợ, như 100% sản lư???ng thịt heo khi truy xuất nguồn gốc phải có đầy đủ thông tin. Các mặt hàng nông sản phải có giấy chứng nhận vệ sinh ATTP, sản phẩm gia cầm không bị xé nhãn mác bao bì… Do sức mua tăng, hàng hóa cũng nhiều nên ban quản lý chợ sẽ tăng cường tần suất giám sát công tác tiêu độc khử trừng. 

Về sức mua, Ban quản lý chợ Bình Điền dự kiến những ngày cận tết có thể tăng bình quân với mức 20% - 25% so với ngày thường. Đặc biệt, trong cao điểm (từ 27 - 28 tháng Chạp) sản lư???ng khoảng 3.500 - 3.800 tấn/đêm, tăng từ 50% - 60%. Riêng mặt hàng thịt heo, rau củ quả vào cao điểm có thể tăng gấp 2 lần, trái cây tăng 4 lần so với ngày thường. Một số mặt hàng như cá thu, cá ngừ, tôm sú sống, mực tươi, dưa hấu, xoài, dưa leo sẽ tăng giá từ 10% - 50% so với ngày thường. Tại chợ Tân Định (quận 1), ban quản lý cho hay, chợ có 999 sạp, các tiểu thương sử dụng nguồn nước máy trong kinh doanh chế biến, rửa thực phẩm nhằm đảm bảo vệ sinh. Triển khai nhiều mô hình thực phẩm sạch như truy xuất nguồn gốc thịt heo, gia cầm, trứng và sản phẩm đạt chuẩn VietGAP. Nghiêm cấm tình trạng xé bao bì sản phẩm đạt tiêu chuẩn VietGAP ra bán lẻ. Vào các ngày cao điểm tết 29 và 30 tháng Chạp, các loại rau củ quả có thể sẽ tăng giá gấp đôi so với ngày thường, do nhu cầu tăng cao. Tương tự, các loài hoa như hoa hồng, hoa ly, hoa huệ, cẩm chướng tăng giá gấp 2 - 3 lần so với ngày thường.

Tại chợ V?? Thành Trang, bà Nguyễn Thị Lan, Trưởng ban quản lý chợ, cho biết chợ có 330 sạp thì có tới 150 sạp kinh doanh thịt heo, thịt bò, rau củ quả đã và đang được xây dựng theo mô hình d?? án LIFSAP (hỗ trợ cung cấp sản phẩm sạch từ trang trại đến bàn ăn) của Sở NN-PTNT nhằm tạo niềm tin cho người tiêu dùng. Dự kiến thời điểm cận tết, lượng hàng về chợ tăng khoảng 40%, giá có thể tăng 15% - 20% so với ngày thường.

Chợ tự phát bán giá… sỉ?

Theo kế hoạch, trong dịp Tết Mậu Tuất 2018, chợ Bình Điền sẽ phối hợp với Ban Quản lý ATTP TPHCM tổ chức lấy 100 mẫu thủy sản, 300 mẫu nông sản kiểm tra nhanh như hàn the, phẩm màu, thuốc trừ sâu… Phần lớn việc kiểm tra vệ sinh ATTP bằng cảm quan, test nhanh, khi có nghi ngờ thì lấy mẫu đi xét nghiệm. Tuy kiểm tra bằng cảm quan nhưng do có kinh nghiệm từ nhiều năm nên nhân viên kiểm tra thuốc bảo vệ thực vật thường dựa vào thời tiết, vùng sản xuất mà lựa chọn loại nông sản để test nhanh. Nếu tiểu thương buôn bán sản phẩm không đảm bảo vệ sinh ATTP sẽ thông báo về địa phương nơi sản xuất, phát loa trong nhà lồng chợ để người mua biết… 

Một thực trạng chung mà đoàn giám sát của Ban Kinh tế - Ngân sách HĐND TPHCM chứng kiến là chợ tự phát xung quanh các chợ đầu mối và chợ truyền thống luôn tiềm ẩn nguy cơ không đảm bảo vệ sinh ATTP. Theo các ban quản lý chợ, nhiều người tiêu dùng cứ tưởng các sạp bán tự phát cũng do chợ quản lý và khi xảy ra ngộ độc lại vào chợ phản ánh khiến bị “vạ lây”, ảnh hưởng uy tín. Đặc biệt, quanh chợ đầu mối Bình Điền, từ đường dẫn vào cổng ra đến đường Nguyễn Văn Linh, người dân bày bán nhiều loại thực phẩm tươi sống như thịt heo, bò, hải sản, nông sản với giá sỉ… và khi chúng tôi đến hỏi mua, những người bán ở đây cam đoan “hàng này đều lấy trong chợ, do không phải trả tiền thuê mặt bằng nên giá rẻ hơn”, nhưng lại không có giấy tờ xuất xứ nguồn gốc hàng hóa. 

Tương tự, tại khu vực chợ V?? Thành Trang, chợ Tân Định cũng có nhiều nhà xung quanh bày bán nhưng không thuộc quyền quản lý của chợ. Riêng khu chợ Tân Định ước tính có tới hơn 70 sạp tự phát buôn bán quanh lồng chợ.

Tại buổi làm việc với ban quản lý các chợ, Phó Chủ tịch HĐND TPHCM Trương Thị Ánh, Trưởng đoàn giám sát, đề nghị ban quản lý các chợ, tăng cường kiểm tra vệ sinh ATTP hơn nữa, chú trọng kiểm tra đối với các chất phụ gia như hàn the, chất tạo màu, thuốc trừ sâu trong thực phẩm chế biến, trong rau củ quả… Nếu phát hiện sai phạm cần xử lý nghiêm khắc để răn đe các tiểu thương, thương nhân khác.