Nhiều nguy cơ từ "Hợp đồng hợp tác kinh doanh"

Mới đây, ngày 30/8/2022, Văn phòng UBND tỉnh Hòa Bình ban hành Văn bản 7327 có nội dung cảnh báo dấu hiệu bất thường của Công ty cổ phần Đầu tư thương mại bất động sản Nhật Nam do có dấu hiệu, hành vi, hoạt động huy động vốn có nguy cơ phức tạp về an ninh kinh tế, an ninh trật tự. Văn bản này trích dẫn thông báo của Cục An ninh kinh tế (Bộ Công an) tại Công văn số 518/ĐK ngày 4/8/2022. Theo đó, Công ty Nhật Nam, trụ sở chính tại 54 Ngô Thị Thu Minh, phường 2, quận Tân Bình, TP Hồ Chí Minh; Người đại diện theo pháp luật là Vũ Thị Thủy (Sinh năm: 14/02/1983, HKTT: khu 4, xã Thạch Tân, huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh Hóa) có hành vi huy động vốn thông qua “Hợp đồng hợp tác kinh doanh” tiềm ẩn nhiều rủi ro cho nhà đầu tư, đưa ra yêu cầu bảo mật thông tin và cam kết không hình sự hóa các tranh chấp, chỉ hòa giải dân sự tại tòa án kinh tế; tiềm ẩn nguy cơ phức tạp về an ninh kinh tế, an ninh trật tự.

Hiện nay, Công ty Nhật Nam đã thành lập nhiều chỉ nhánh và các văn phòng giao dịch bất động sản tại các tỉnh, thành phố trên cả nư???c, lôi kéo nhiều nhà đầu tư tham gia góp vốn với cam kết trả lợi nhuận hàng ngày với tỷ suất lợi nhuận cao (từ 5-7%/ tháng tương đương 60-84%/năm, kèm theo nhiều ưu đãi bất động sản).

Sau khi ký hợp đồng và nộp tiền, các nhà đầu tư sẽ được chỉ trả lợi nhuận hàng ngày vào tài khoản. Nhưng khi chia lợi nhuận cho nhà đầu tư, Công ty Nhật Nam không sử dụng tài khoản doanh nghiệp mà sử dụng tài khoản cá nhân của Vũ Thị Thủy (Giám đốc) để chuyển tiền, hành vi này có dấu hiệu che giấu thu nhập đã chia cho các nhà đầu tư, qua đó trốn tránh nghĩa vụ kê khai thuế thu nhập.

Được biết, liên quan đến hoạt động góp vốn kinh doanh để hưởng lợi nhuận cao, không chỉ riêng Hòa Bình mà có nhiều địa phương khác như: huyện Bảo Yên (tỉnh Lào Cai); TP. Việt Trì (tỉnh Phú Thọ);… cũng đã ban hành văn bản cảnh báo cán bộ, đảng viên, người dân cần cảnh giác trước "Hợp đồng hợp tác kinh doanh" của Công ty cổ phần Đầu tư thương mại bất động sản Nhật Nam và Công ty cổ phần Đầu tư thương mại bất động sản NN.

Nhìn nhận từ góc độ pháp lý, Luật sư Nguyễn An Bình, Đoàn Luật sư TP Hà Nội chia sẻ, huy động vốn cho đầu tư và kinh doanh là hoạt động thường xuyên và bình thường của doanh nghiệp, được pháp luật công nhận và bảo hộ. Theo quy định, lãi suất thống nhất giữa các bên cùng hợp tác đầu tư dù cao đến đâu thì cũng không vi ph???m quy định pháp luật, nhưng với điều kiện là các công ty này phải huy động vốn để đầu tư vào các dự án thực. Song, khách hàng nên tỉnh táo trước những lời chào mời góp vốn với lợi nhuận cao bất thường. “Trên thực tế, khó có dự án hay hoạt động sản xuất kinh doanh nào mang lại lợi nhuận cao ngất ngưởng như thế. Rất nhiều hoạt động huy động vốn theo hình thức hợp tác kinh doanh, hợp tác đầu tư lãi suất cao có dấu hiệu kinh doanh đa cấp, chiếm đoạt tài sản. Với các hoạt động đầu tư được quảng cáo là có lợi nhuận lên đến 70 - 80/năm, nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ về mô hình đầu tư có phải là hình thức đa cấp không, dự án được mời gọi góp vốn đầu tư cụ thể là dự án nào, giấy tờ pháp lý có đầy đủ không”, luật sư Bình lưu ý.

Đồng tình với quan điểm nói trên, nhiều chuyên gia trong lĩnh vực bất động sản và kinh tế cũng cho rằng, tỷ suất lợi nhuận mà các doanh nghiệp đưa ra nhiều khi chỉ mang tính chất “mồi nhử”; khách hàng cần tỉnh táo, tìm hiểu trước khi bỏ ra hàng trăm triệu, hàng tỷ đồng vào đầu tư. Nhà đầu tư cần đặc biệt cảnh giác đối với các doanh nghiệp huy động vốn có dấu hiệu của “mô hình Ponzi”, là hình thức lừa đảo bằng cách lấy tiền của người này trả lợi nhuận cho người khác. Để lôi kéo người tham gia, tổ chức thường đưa ra cam kết sẽ trả lãi cao cho người góp vốn. Cùng với đó, họ sẽ quảng cáo về khoản lợi tức “khủng” mà những người tham gia trước đã nhận. Về bản chất, đây là phương thức huy động vốn tiền gửi đa cấp, là hình thức dùng tiền người gửi trước để trả cho người gửi sau, điều này ẩn chứa rất nhiều rủi ro vì đến một thời điểm, nếu doanh nghiệp không huy động được vốn thì sẽ dẫn đến tình trạng vỡ nợ, ảnh hưởng lớn đến quyền lợi của nhà đầu tư.

Thực tế, trước đây đã có nhiều tổ chức, doanh nghiệp sử dụng “chiêu trò” huy động vốn bằng hình thức “Hợp đồng hợp tác kinh doanh” với cam kết lợi nhuận gấp 5 - 7 lần lãi suất của các ngân hàng thương mại. Đây được xem là bất hợp lý về mặt tài chính, và kết quả dẫn đến việc tổ chức, doanh nghiệp này không còn khả năng chi trả; khách hàng thì chịu thiệt hại khi không lấy lại được số tiền đã bỏ ra đầu tư. Tuy cơ quan chức năng và các địa phương đã nhiều lần cảnh báo, nhưng không ít người vẫn bất chấp rủi ro để tham gia góp vốn nhận lợi nhuận cao.

Bên cạnh đó, các chuyên gia cũng khuyến cáo, trong một số lĩnh vực, hoạt động huy động vốn được quy định rất rõ ràng. Điển hình là việc huy động vốn để đầu tư vào các dự án kinh doanh bất động sản phải tuân thủ quy định chặt chẽ của pháp luật về kinh doanh bất động sản và nhà ở. Do đó, việc các tổ chức, doanh nghiệp huy động vốn nhưng “né tránh” đề cập thông tin cụ thể về mục đích sử dụng vốn vào dự án bất động sản nào, hoặc chỉ thể hiện một cách sơ sài, không rõ tên dự án, vị trí đầu tư… là những dấu hiệu bất thường mà khách hàng nên lưu tâm. Điểm chung của Công ty cổ phần Đầu tư thương mại bất động sản Nhật Nam và các tổ chức, doanh nghiệp huy động vốn, trả lợi nhuận cao hiện nay đó là thường chỉ tập trung quảng cáo về lợi nhuận, quyền lợi của khách hàng mà rất ít có thông tin về các dự án đầu tư cụ thể, hiệu quả sản xuất kinh doanh trên thực tế. Dư luận đặt nghi vấn, để có thể chi trả lợi nhuận 70 - 80/năm cho khách hàng, hoạt động kinh doanh của các đơn vị huy động vốn chắc chắn sẽ rất hiệu quả; vậy tại sao họ không công khai các thông tin này như một cách quảng bá hình ảnh của doanh nghiệp?

Đặc biệt, khách hàng cần tỉnh táo khi nghiên cứu “Hợp đồng hợp tác kinh doanh” do các tổ chức, doanh nghiệp đưa ra. Thông thường, các hợp đồng này sẽ được thiết kế với những điều khoản có lợi cho đơn vị huy động vốn; giúp các đơn vị huy động vốn nắm quyền chủ động trong việc chi trả lợi nhuận cho khách hàng, thậm chí, dừng chi trả lợi nhuận với các lý do hoàn toàn không liên quan đến hoạt động đầu tư; nhiều điều khoản còn gián tiếp tước hết quyền hạn của nhà đầu tư trong giám sát việc chi tiêu, sử dụng vốn của tổ chức, doanh nghiệp huy động vốn… Do đó, khách hàng nên đọc kỹ nội dung các điều khoản trong “Hợp đồng hợp tác kinh doanh” trước khi ký hợp đồng và giao số tiền hàng trăm triệu hoặc hàng tỷ đồng cho các đơn vị huy động vốn. Cần tránh việc góp vốn chỉ vì tin tưởng vào lời quảng cáo, lời hứa chia lợi nhuận từ đơn vị huy động vốn; góp vốn nhưng không nắm được việc hợp tác cụ thể ra sao, vốn góp được tổ chức, doanh nghiệp huy động vốn sử dụng như thế nào và có đúng mục đích hay không.

Bản chất “Hợp đồng hợp tác kinh doanh” là bên này giao vốn cho bên kia toàn quyền sử dụng vào hoạt động kinh doanh; hai bên cùng nhau phân chia lợi nhuận và rủi ro trong quá trình hợp tác. Quy luật cũng đã chỉ ra, trong kinh doanh, lợi nhuận càng cao thì tỷ lệ rủi ro càng lớn. Vì vậy, sẽ rất khó có chuyện giao vốn cho tổ chức, doanh nghiệp khác sử dụng và nhận về lợi nhuận lên đến 70 - 80/năm. Tỉnh táo trước những lời mời góp vốn nhận lợi nhuận cao; nghiên cứu kỹ các điều khoản trong “Hợp đồng hợp tác kinh doanh”; thường xuyên giám sát việc sử dụng vốn của đơn vị huy động vốn… là cách giúp khách hàng bảo vệ lợi ích, vốn góp của mình và tránh những rủi ro không đáng có./.