Bước tiến hay bước lùi?

Trong 3 ngày cuối tuần khởi chiếu (từ 22 đến 24-7), Là mây trên bầu trời của ai đó - phim điện ảnh hợp tác Việt - Thái chỉ thu về hơn 350 triệu đồng doanh thu phòng vé (số liệu thống kê từ Box Office Vietnam, có sai số). Đây là con s??? đã được dự báo từ trước bởi chất lượng phim chưa đủ sức lôi kéo khán giả đến rạp.  

Phim hợp tác vẫn luôn là một phần không thể thiếu trong dòng chảy của điện ảnh Việt nhiều năm qua. Dù số lượng không nhiều nhưng hầu như năm nào cũng có các tác phẩm ra mắt. Tính từ đầu năm 2022 đến nay, đã có 3 phim điện ảnh hợp tác ra mắt gồm: Mỹ nhân thần sách (hợp tác với Thái Lan), Kẻ thứ 3 (hợp tác với Hàn Quốc). Trước đó, đầu năm 2021 có Sám hối (hợp tác Ấn Độ).   

So với hợp tác ở lĩnh vực truyền hình, phim điện ảnh hợp tác chưa thành công ở cả phương diện phòng vé lẫn đánh giá của giới chuyên môn, khán giả. Bằng chứng là, gần nhất, Mỹ nhân thần sách ra rạp ngày 15-4 thậm chí chỉ thu về hơn 168 triệu đồng. Kẻ thứ 3 ra mắt hôm 12-5 dù được quảng bá rầm rộ cũng có doanh thu không khá hơn là mấy, đạt hơn 960 triệu đồng. Trước đó, Sám hối dù nhận nhiều kỳ vọng nhưng cũng chỉ thu về gần 1,3 tỷ đồng. Điểm sáng phim hợp tác những năm qua có chăng thuộc về Nhắm mắt thấy mùa hè khá chỉn chu, câu chuyện giàu cảm xúc. Phim đạt doanh thu hơn 12 tỷ đồng.  

Có nhiều lý do dẫn tới phim hợp tác dù được kỳ vọng là bước tiến nhưng lại đi lùi, trước hết nằm ở câu chuyện kịch bản. Nhìn vào hầu hết các dự án đã ra mắt có thể thấy, các câu chuyện đều không có điểm nhấn hay tạo sức hút với khán giả, thậm chí với cả những phim remake (làm lại). Có trường hợp còn được ví như MV ca nhạc kéo dài. Yếu tố bản địa trong mỗi bộ phim cũng không được nêu bật khiến phim thiếu đi sự gần gũi và chiều sâu. Rõ ràng, những cú bắt tay hợp tác kể trên chưa cho thấy sự ăn ý để tạo nên tác phẩm chất lượng ngay cả khi phim được đầu tư lớn, khoảng 60 tỷ đồng như Sám hối hay 33 tỷ đồng như Kẻ thứ 3. 

Hợp tác trong lĩnh vực điện ảnh đã được thảo luận sôi nổi trước khi Luật Điện ảnh (sửa đổi) 2022 được thông qua vào trung tuần tháng 6. Có nhiều kỳ vọng bởi phương thức làm phim này sẽ gia tăng cơ hội học hỏi, cọ xát cho đội ngũ làm phim Việt; góp phần quảng bá hình ảnh, con người Việt Nam ra quốc tế và xa hơn, mang đến những giá trị về kinh tế. Từ nhiều năm trước, các đơn vị hợp tác làm phim đã hứa hẹn tạo nên sự đột phá. Nhưng với những gì đã diễn ra, những bộ phim có chất lượng chuyên môn tốt, câu chuyện phim gần gũi và quảng đại trong cách tiếp cận khán giả vẫn còn xa vời.