Thúc đẩy triển khai các chương trình khoa học và công nghệ cấp quốc gia

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt cho biết, thời gian qua, Bộ KH&CN tập trung hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, cơ chế chính sách theo hướng tháo gỡ các nút thắt, rào cản, tạo thuận lợi tốt nhất cho phát triển KH&CN; đẩy mạnh và hoàn thiện cơ chế phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước đối với các nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia, đảm bảo tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; tăng cường thu hút và trọng dụng cá nhân hoạt động KH&CN.

Nhằm thúc đẩy triển khai các Chương trình KH&CN cấp quốc gia đến năm 2030, Bộ trưởng cho rằng, cần đẩy mạnh công tác tìm kiếm nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia thuộc các Chương trình. Tập trung các vấn đề có tính cấp thiết, có tầm quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh trong phạm vi cả nước; các nhiệm vụ mang tính liên vùng, liên ngành, có vai trò quan trọng nâng cao tiềm lực KH&CN quốc gia. Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị quản lý có liên quan thuộc Bộ rà soát các đề xuất nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia đã gửi về Bộ KH&CN để tư vấn xác định nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia thuộc các Chương trình cho kế hoạch năm 2025. Tham gia tư vấn về chuyên môn trong công tác tuyển chọn, xét giao trực tiếp; tư vấn về chuyên môn, chất lượng của các sản phẩm dự kiến trong các nhiệm vụ đặt hàng cấp quốc gia…

Ngoài ra, Bộ trưởng cũng đề nghị nghiên cứu nhằm lồng ghép các nội dung nghiên cứu khoa học, nhất là phát triển công nghệ phục vụ tăng năng suất lao động (là nội dung Thủ tướng Chính phủ thường xuyên đôn đốc Bộ KH&CN tập trung triển khai). Trong đó, cần lưu ý việc phải đo lường được tác động của công nghệ đối với năng suất lao động từ nhiệm vụ, chương trình KH&CN.

 Thông tin tại Hội thảo, ông Đào Ngọc Chiến, Giám đốc Văn phòng các Chương trình trọng điểm cấp nhà nước (VPCTTĐ) cho biết, Bộ KH&CN nhận được hàng nghìn đề xuất, qua sàng lọc có 298 nhiệm vụ được Bộ KH&CN đặt hàng các nhà khoa học thực hiện. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai các chương trình KH&CN cấp quốc gia vẫn còn một số khó khăn.

Theo đó, để giải quyết những vấn đề này, cần hình thành Tổ hợp nhiệm vụ giải quyết triệt để các vấn đề của xã hội đặt ra; cần có những Hội thảo liên ngành giữa các Ban Chủ nhiệm (BCN) để giải quyết các vấn đề liên ngành; cần nghiên cứu đề xuất loại hình đề t??i tiềm năng trong các chương trình cho các nhà khoa học trẻ tham gia.

Theo ông Nguyễn Nam Hải, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính, có 5 vấn đề bất cập lớn trong quá trình sử dụng NSNN cho các nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia, gồm: Kết quả nhiệm vụ KH&CN quá đa dạng; Xử lý chồng lấn giữa tài sản trang bị đầu vào và tài sản kết quả đầu ra; Phương pháp định giá tài sản phức tạp, tiềm ẩn nhiều rủi ro; Quy trình xử lý không phù hợp với nhiều hình thức tài sản hình thành từ nhiệm vụ KH&CN có tính chất đặc thù; Quy định về việc các tài sản được giao phải được ứng dụng, thương mại hóa còn nhiều bất cập.

GS. Lê Huy Hàm, Chủ nhiệm Chương trình KC.12/2021-2030 đánh giá cao nỗ lực của Bộ KH&CN trong việc thúc đẩy phê duyệt các nhiệm vụ thời gian vừa qua; đồng thời đề nghị cần có sự phối hợp tốt hơn nữa giữa các BCN và các cơ quan chức năng thuộc Bộ.

Chủ trì phiên thảo luận, Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Hồng Thái đề nghị, các thành viên BCN cần tăng cường tư vấn cho Bộ KH&CN về các vấn đề quản lý chương trình, nội dung chương trình; sớm kiện toàn các BCN; tăng cường hiệu quả các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học… Đồng thời, tăng cường phối hợp giữa các BCN với các đơn vị chức năng thuộc Bộ trong quá trình triển khai các chương trình KH&CN cấp quốc gia. Qua đó, đẩy mạnh kết nối giữa các bên; giúp Bộ KH&CN tiếp tục nghiên cứu xây dựng, hoàn thiện các văn bản quản lý, cơ chế chính sách phù hợp, đáp ứng yêu cầu phát triển KH&CN, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của đất nước; thúc đẩy năng suất lao động dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Thứ trưởng Trần Hồng Thái khẳng định, Bộ KH&CN sẽ đẩy nhanh triển khai các đề t??i; hoàn thiện khuôn khổ pháp lý liên quan để triển khai có hiệu quả các chương trình KH&CN cấp quốc gia.../.