Cần cả quá trình gian nan và lâu dài để tạo nên kỳ tích trong khoa học

 Đó là chia sẻ của GS Gérard Albert Mourou, chủ nhân giải Nobel Vật lý 2018 tại buổi giao lưu cùng Hội đồng Giải thưởng và Hội đồng Sơ Khảo VinFuture diễn ra ngày 17/12, tại Hà Nội. Đây là một trong những sự kiện nằm trong chuối sự kiện của Tuần lễ Khoa học công nghệ năm 2022 vừa được Quỹ VinFuture công bố.

Tại sự kiện, thành viên của Hội đồng Giải thưởng và Hội đồng Sơ khảo VinFuture đã chia sẻ với các nhà khoa học, doanh nhân, nhà hoạch định chính sách hàng đầu và các sinh viên tài năng về những hiểu biết và kinh nghiệm về ba chủ đề: Toàn cầu hóa trong KHCN; Hành trình của nhà khoa học nữ - Thách thưc và thành công; Thách thức và cơ hội của nhà khoa học từ các nước đang phát triển; Sự chuyển đổi của Việt Nam và thế giới sang 100% năng lượng xanh…

Nói về toàn cầu hoá trong khoa học công nghệ, GS Gérard Albert Mourou, chủ nhân giải Nobel Vật lý 2018 chia sẻ, không phân biệt quốc gia, vùng lãnh thổ, tất cả chúng ta đang sống, làm việc trong một ngôi làng toàn cầu. Trong ngôi làng đó, vấn đề năng lượng, công nghệ là yếu tố quan trọng của sự phát triển.

“Cách đây 50 năm, các nhà khoa học đã nghiên cứu ra công nghệ laze, nhờ đó mà chúng ta có thể tạo ra nhiều nguồn năng lượng không giới hạn, lớn hơn cả hạt nhân. Cho đến nay, công nghệ laze vẫn còn nhiều điều cần nghiên cứu và phát triển", GS Gérard Albert Mourou chia sẻ.

Qua đó, nghiên cứu khoa học là không ngừng cải tiến và phát triển, chúng ta phải luôn cố gắng, nỗ lực rất nhiều. Nỗ lực cần cả quá trình gian nan và lâu dài để tạo nên những kỳ tích trong khoa học. Để phát triển, GS Gérard Albert Mourou cho rằng rất cần sự tập trung trí tuệ toàn cầu.

Theo GS Gérard Albert Mourou, thế giới ngày càng khao khát tìm kiếm những tri thức tuyệt vời trong lĩnh vực khoa học. Nhưng để huy động và sử dụng được tài nguyên trí tuệ ở khắp thế giới, các tài năng cần môi trường nuôi dưỡng và tiếp nhận sự đầu tư lâu dài, cũng như cần một cầu nối cho các nhà khoa học được gặp gỡ, giao lưu học thuật và học hỏi lẫn nhau. Theo GS Mourou, Giải thưởng VinFuture đang làm rất tốt vai trò quan trọng này.

Đồng quan điểm, GS Leslie Gabriel Valiant, chuyên ngành Khoa học máy tính và Toán ứng dụng tại Đại học Harvard (Mỹ) cho rằng, khi nói về khoa học, chắc chắn sẽ phải đi liền với vấn đề toàn cầu hoá. Chúng ta ngày càng có nhiều người trẻ, nhà khoa học tài năng tham gia khoa học và giải quyết vấn đề lớn mang tính toàn cầu, không còn chỉ là các bài toán gói gọn trong một quốc gia, vùng lãnh thổ.

Theo GS Leslie Gabriel Valiant, khoa học đã tạo ra sân chơi bình đẳng cho tất cả mọi người trên thế giới thay vì chỉ đóng vai trò nhỏ giữ cho riêng mỗi người. Bây giờ các công trình khoa học đều công khai và toàn cầu hóa, giúp mọi người tiếp cận các công bố tốt hơn.

GS Leslie Gabriel Valiant cũng cho biết, trước đây hầu hết mọi phát kiến đều đến từ châu Âu và các nước phát triển tiên tiến nhưng nay thì đến từ ngay các nước đang phát triển khiến cả thế giới phải chú ý tới.

Ở góc độ khác, GS Vũ Hà Văn, Đại học Yale (Mỹ), thành viên Hội đồng giải thưởng VinFuture cũng cho rằng, chúng ta cần xem quá trình toàn cầu hóa là cơ hội để giải quyết các vấn đề cấp bách. 3 năm qua, toàn cầu phải đối diện với đại dịch COVID-19, không phải vấn đề của một quốc gia riêng lẻ, mà tất cả phải đoàn kết để cùng giải quyết. Đó là cơ hội cho công nghệ mà chưa từng nghĩ tới.

GS Vũ Hà Văn và nhiều nhà khoa học cũng trăn trở để triển khai các hoạt động thúc đẩy khoa học công nghệ tại các nước đang phát triển như Việt Nam. Bởi khoa học công nghệ chính là cơ hội duy nhất và cách mạng công nghệ đã thay đổi thế giới, Việt Nam cần điều như vậy.

Đưa ra giải pháp về chuyển đổi sang năng lượng xanh, GS Mark Zachary Jacobson, Giám đốc Chương trình Khí quyển Năng lượng, Đại học Stanford, Hoa Kỳ cho biết:  An ninh năng lượng là chủ đề nóng, ảnh hưởng tới cả các quốc gia. Hiện, một số nơi kiểm soát được nguồn năng lượng tái tạo, nhiều nhà máy lọc dầu xử lý năng lượng được thành lập nhưng cũng khó về nguồn cung.

Nói về nguồn năng lượng tái tạo, GS Mark Zachary Jacobson cho rằng, có thể thấy năng lượng gió, năng lư???ng mặt trời ở nhiều nơi trên thế giới. “Ta có thể nghĩ tới hệ thống lưu trữ 100% năng lượng tái tạo, như các đập thủy điện hiện có thể dùng làm tính năng để sử dụng ban đêm hoặc khi mưa gió không có năng lư???ng mặt trời. Hoặc lưu trữ từ điện gió để sử dụng mùa khác. Ta có thể lưu trữ các dạng pin dưới đất .. Tức là có nhiều cách để chuyển dịch 100% sang năng lượng xanh cho mọi mục đích”, GS Mark Zachary Jacobson chia sẻ.

GS Mark Zachary Jacobson cũng cho rằng: Nếu chúng ta đang chuyển dịch thế giới sang năng lượng tái tạo 100%, chúng ta có thể tạo ra hơn 28 triệu vi??c làm mỗi năm trên toàn cầu. “Chỉ cần 0,17% đất để xây dựng các nhà máy năng lư???ng mới, ta giảm được 7 triệu tử vong do ô nhiễm không khí mỗi năm”, GS Mark Zachary Jacobson cho hay.

Cũng trong khuôn khổ s??? kiện Giao lưu cùng Hội đồng Giải thưởng và Hội đồng Sơ khảo VinFuture, các diễn giả còn thảo luận về ĐIểm bùng phát của nhân loại; Giáo dục và nghiên cứu trong kỷ nguyên số; Sự chuyển đổi của chăn nuôi sang phát thải ròng bằng 0…/.