Cảnh báo trẻ hóa tỷ lệ vô sinh hiếm muộn

Chị Nguyễn Thị Thu (26 tuổi) và anh Lê Văn Đức (28 tuổi) ở tỉnh Nam Định lấy nhau cách đây vừa tròn 4 năm. Tuy không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào nhưng sau 3 năm đầu, chị Thu vẫn chưa có thai, dù sức khỏe hai vợ chồng vẫn bình thường. Sau khi đi kiểm tra sức khỏe sinh sản, bác sĩ cho biết nguyên nhân là từ phía anh Đức. Nhờ can thiệp sớm nên tháng 10 vừa qua, anh chị đã có được hạnh phúc trọn vẹn khi đón con gái đầu lòng chào đời.

Được biết, hiện nay những cặp vợ chồng bị vô sinh hiếm muộn như chị Nguyễn Thị Thu và anh Lê Văn Đức không phải là cá biệt. Cụ thể, theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ vô sinh cao trên thế giới, trong đó 50% số ca mắc bệnh nằm ở độ tuổi dưới 30. Thống kê của Bộ Y tế nước ta cho thấy, mỗi năm có khoảng 1 triệu cặp vợ chồng vô sinh, hiếm muộn, tỉ lệ khoảng 7,7%. Trong đó, các cặp vợ chồng ở độ tuổi dưới 30 chiếm tỷ lệ 50%. Đặc biệt, tỷ lệ vô sinh thứ phát (vô sinh sau một lần có thai) đang gia tăng đến 15 - 20% sau mỗi năm và chiếm hơn 50% các cặp vợ chồng vô sinh. Tỷ lệ vô sinh do nam giới chiếm 40%, do nữ giới chiếm 40%, 10% do cả hai vợ chồng và 10% không rõ nguyên nhân.

Không chỉ là nỗi lo của các cặp vợ chồng, vấn đề vô sinh, hiếm muộn còn đang trở thành một gánh nặng của ngành y tế. Quá trình điều trị tại nhiều cơ sở y tế cho thấy, không ít cặp vợ chồng phải mất 5 - 7 năm để điều trị vô sinh. Thậm chí, có những trường hợp kém may mắn dù điều trị nhiều năm cũng không thể thực hiện được thiên chức làm cha, làm mẹ.

Theo các chuyên gia, tình trạng vô sinh hiếm muộn, nhất là ở các cặp vợ chồng trẻ tuổi có nhiều nguyên nhân khác nhau, có thể do vợ, do chồng hoặc do cả hai. Với người vợ, nguyên nhân thường gặp nhất là tắc hai vòi tử cung, hội ch???ng buồng trứng đa nang, bất thường tử cung, lạc nội mạc tử cung… Với người chồng, có thể do những bất thường về số lượng, chất lượng “con giống”, trong đó nguyên nhân hay gặp nhất là giãn tĩnh mạch tinh, hoặc không có “con giống” do tắc ống dẫn tinh, “xuất binh” ngược.

Bên cạnh các yếu tố bệnh lý, những thói quen xấu cũng ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe sinh sản. Cụ thể, một bộ phận người trẻ tuổi hiện thường có lối sống thiếu khoa học, thường xuyên sử dụng các chất kích thích, lạm dụng bia rượu, thuốc lá, ăn nhiều thức ăn chứa hóa chất, lượng dầu mỡ nhiều,.. Cùng với đó là môi trường làm việc áp lực, tình trạng căng thẳng kéo dài, tính chất công việc tiếp cận thường xuyên với sóng điện tử,… Những vấn đề trên đều có thể gây ảnh hưởng đến khả năng sinh tinh, nuôi dưỡng tinh trùng và ảnh hưởng đến buồng trứng.

Đối với việc khám, điều trị vô sinh hiếm muộn, quan điểm chung của nhiều chuyên gia đó là phát hiện, điều trị càng sớm thì tỷ lệ thành công càng cao. Sau khi phát hiện, bác sĩ sẽ căn cứ vào các triệu ch???ng bệnh lý của bệnh nhân để đưa ra những phác đồ điều trị phù hợp. Do vậy, các cặp vợ chồng khi sinh hoạt đều đặn và không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai từ 1 năm trở lên mà vẫn chưa có con thì nên đến các bệnh viện chuyên khoa uy tín để kiểm tra sức khỏe sinh sản, xác định nguyên nhân và có hướng điều trị sớm.

Thầy thuốc Ưu tú, PGS, TS Trịnh Thế Sơn, Giám đốc Viện Mô phôi lâm sàng Quân đội (Học viện Quân y) chia sẻ: “Việc phát hiện sớm vô sinh hiếm muộn đối với người bệnh có rất nhiều ích lợi. Thứ nhất, nó giúp người bệnh tận dụng được “thời gian vàng” trong quá trình điều trị. Thứ hai, phát hiện sớm và điều trị sớm góp phần giảm chi phí, hạn chế nguy cơ bệnh nặng và không để lại di chứng. Nói ngắn gọn, phát hiện và điều trị vô sinh hiếm muộn càng sớm, tỷ lệ thành công càng cao và ngược lại”.

Vấn đề quan trọng khác đó là cần làm tốt công tác tư tưởng, tạo niềm tin cho người vô sinh hiếm muộn. Bởi sau thời gian dài chưa có con, người vô sinh hiếm muộn thường có tâm lý nôn nóng, sốt ruột. Một số cặp vợ chồng còn thực hiện các biện ph??p “chữa mẹo”, chữa dân gian hay thậm chí cúng bái để đạt được niềm mong mỏi có con. Song thực tiễn chứng minh, vô sinh hiếm muộn chỉ có thể được điều trị hiệu quả trên cơ sở can thiệp của các biện pháp y học tiến bộ, khoa học. Do đó, người bệnh cần có tâm lý tốt, lạc quan, đồng lòng và tin tưởng vào nơi điều trị.

Tình trạng vô sinh hiếm muộn đang ngày càng gia tăng, trẻ hóa về độ tuổi. Để hạn chế tình trạng này, mỗi người nên có lối sống lành mạnh, khoa học, tránh xa rượu bia, thuốc lá, chất kích thích, tránh căng thẳng, làm việc trong môi trường độc hại để hạn chế tình trạng vô sinh, hiếm muộn. Đồng thời các bạn trẻ nên thực hiện khám tiền hôn nhân và thăm khám sớm khi thấy các dấu hiệu bất thường về sức khỏe sinh sản. Đó là cách để giúp các cặp vợ chồng trẻ sớm phát hiện, điều trị vô sinh hiếm muộn theo hướng hiệu quả và giảm thiểu chi phí điều trị./.