Bạo lực súng đạn - những kỷ lục buồn

Gần 14.000 người chết vì bạo lực súng đạn kể từ đầu năm 2023

Theo định nghĩa của Gun Violence Archive (GVA), tổ chức chuyên theo dõi các vụ xả súng tại Mỹ, xả súng hàng loạt là vụ việc khiến ít nhất bốn người thiệt mạng hoặc bị thương, không tính đối tượng xả súng. Hãng ABC News trích số liệu của GVA cho thấy, kể từ đầu năm 2023 đến nay, nước Mỹ đã chứng kiến 184 vụ xả súng hàng loạt, khiến 248 người chết và 744 người bị thương.

Số liệu thống kê của GVA cũng cho thấy, tính đến ngày 1/5, có ít nhất 13.959 người đã chết vì bạo lực súng đạn ở Mỹ trong năm nay, có nghĩa là trung bình có khoảng 115 người chết mỗi ngày vì bạo lực súng đạn. Trong số những người thiệt mạng, có 491 thiếu niên và 85 trẻ em.

Mới đây nhất, cảnh sát Mỹ cho biết vụ xả súng xảy ra ngày 6/5 tại một khu mua sắm ở thành phố Allen, bang Texas, đã làm 9 người thiệt mạng và ít nhất 7 người khác bị thương. Thủ phạm đã bị cảnh sát tiêu diệt sau khi đối tượng nã đạn ở bên ngoài trung tâm mua sắm Allen Premium Outlets. Thống đốc bang Texas Greg Abbott đã lên án vụ nổ súng là một thảm kịch, đồng thời khẳng định chính quyền bang sẵn sàng cung cấp bất kỳ sự hỗ trợ nào đối với chính quyền thành phố Allen.

 Cũng trong ngày 6/5, giới chức Mỹ cho biết ít nhất 1 người đã thiệt mạng và 5 người khác bị thương trong vụ nổ súng tại một bữa tiệc ở nhà riêng  thuộc bang California. Các nhân viên tuần tra của Sở Cảnh sát Chico đã được cử đến một ngôi nhà ở Đại lộ Columbus và phát hiện 6 người trong độ tuổi từ 17-21 bị bắn. Nạn nhân tử vong là một cô gái 17 tuổi. Các nạn nhân khác đang trong tình trạng ổn định và vết thương không đe dọa đến tính mạng.

  Tờ The New York Times cũng đưa thêm dẫn chứng về các vụ xả súng liên tiếp ở Mỹ trong chục ngày qua. Trong đó, ngày 28/4, một tay súng đã sát hại 5 người ở Cleveland, bang Texas sau khi anh ta bị hàng xóm yêu cầu ngừng tập bắn khẩu súng trường bán tự động của mình trong sân, vì tiếng ồn khiến con họ tỉnh giấc. Thay vì ngừng lại, người đàn ông này đã nạp đạn và đi vào ngôi nhà kế bên của những người hàng xóm và giết chết 5 người, trong đó có một cậu bé 8 tuổi. Đối tượng bị bắt sau một cuộc săn lùng kéo dài nhiều ngày của cảnh sát. Một đối tượng phạm tội tình dục ở Oklahoma (Mỹ) được ra tù sớm đã bắn vào đầu vợ, 3 đứa con và 2 người khác rồi tự sát vào ngày 3/5. Cũng trong ngày 3/5, một vụ xả súng đã xảy ra tại trung tâm y tế Atlanta, làm 1 người thiệt mạng và 4 người khác bị thương. Tất cả nạn nhân đều là phụ nữ và thủ phạm gây ra vụ việc này là một cựu cảnh sát biển 24 tuổi.

Những dẫn chứng trên cho thấy, bạo lực súng đạn dường như là câu chuyện xảy ra “thường ngày”, trở thành “cơn ác mộng” dai dẳng ở Mỹ.

Vì sao nước Mỹ khó kiểm soát súng đạn?

Một cuộc khảo sát được thực hiện gần đây cho thấy các phụ huynh ở Mỹ đang lo ngại về bạo lực súng đạn, trong bối cảnh các vụ việc này đang có xu hướng gia tăng trong nước. Cuộc khảo sát do kênh CBS News và công ty YouGov phối hợp thực hiện từ ngày 12-14/4/2023 vừa qua cho thấy 77% số phụ huynh tham gia khảo sát thừa nhận lo ngại - cao hơn so với tỷ lệ 72% vào năm ngoái.

Cũng với tâm lý lo ngại trên, chính quyền Tổng thống Joe Biden đang tìm cách thắt chặt kiểm soát súng đạn. Theo sắc lệnh được Tổng thống Joe Biden ký hôm 14/3, các đại lý bán súng đã được cấp phép phải có trách nhiệm chấp hành quy trình kiểm tra lý lịch của người mua vũ khí, cũng như khuyến nghị những người trong diện phải kiểm tra lý lịch thực hiện đầy đủ quy trình kiểm tra. Trọng tâm của văn bản là tập trung vào việc mở rộng quy trình kiểm tra lý lịch người mua súng nhằm ngăn chặn tội phạm hoặc những đối tượng từng có hành vi ngược đãi sở hữu súng đạn.

Tuy nhiên, sắc lệnh mới ban hành vấp phải sự phản đối của những người ủng hộ quyền sử dụng súng. Hiệp hội Súng trường quốc gia Mỹ (NRA) và những người ủng hộ vẫn cho rằng, việc siết chặt kiểm soát lý lịch vi phạm quyền sở hữu súng đạn theo Hiến pháp Mỹ và cũng không góp phần ngăn chặn được tình trạng tội phạm sở hữu súng bất hợp pháp.

Phân tích về nguyên nhân nước Mỹ khó kiểm soát được bạo lực súng đạn, tờ The New York Times có một bài viết, trong đó cho rằng, với mức độ sở hữu súng cao, với hơn 393 triệu khẩu súng nhỏ tại Mỹ, tức là mỗi người sở hữu hơn 1 khẩu súng, là nguyên nhân hàng đầu khiến Mỹ là quốc gia hứng chịu nhiều bạo lực súng đạn.

Sở hữu súng cũng ăn sâu vào tâm lý của nhiều người Mỹ. Và người Mỹ không thực sự coi vấn đề kiểm soát súng là ưu tiên hàng đầu. Trong khi, với hệ thống chính trị ph???c t???p, rất khó để Quốc hội Mỹ có thể đưa ra một đạo luật thắt chặt việc kiểm soát súng đạn.

Một ý kiến khác theo Giáo sư ngành xã hội học Jim Taylor (Đại học Ohio), nhiều người Mỹ xem việc sở hữu súng đạn là quyền, và cũng là biểu tượng của sự tự do cá nhân. Nhiều người có tâm lý muốn sở hữu súng bên mình để có thể tự vệ trong trường hợp bạo lực xảy ra. Họ cho rằng, cảnh sát thường chỉ có mặt sau khi vụ việc xảy ra, vì thế, nếu cấm sử dụng súng, họ sẽ không thể bảo vệ chính mình.

Trong khi đó, những người phản đối kiểm soát súng cho rằng: “Những khẩu súng không giết người, chỉ có người mới giết người”, nghĩa là việc cấm sử dụng súng không phải là giải pháp ngăn chặn tội phạm, việc ngăn chặn tội ác phải bắt đầu từ con người.

Với nhiều luồng quan điểm, ý kiến trái chiều về vấn đề kiểm soát súng đạn nói trên, có thể thấy rằng, bạo lực súng đạn vẫn sẽ là một câu chuyện dài chưa có hồi kết ở Mỹ. Và như thế, cuộc khủng hoảng súng đạn vẫn là nỗi ám ảnh từng ngày, từng giờ với hơn 330 triệu người dân Mỹ./.