Hoàn chỉnh khung pháp lý đồng bộ cho hoạt động đấu thầu

Thực tiễn thi hành Luật Đấu thầu thời gian qua đã phát sinh một số hoạt động mua sắm, đấu thầu lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư nhưng chưa được quy định hoặc quy định chưa đầy đủ. Một số luật liên quan có những quy định khác Luật Đấu thầu và phát sinh vướng mắc. Điển hình như: quy trình, thủ tục lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư mặc dù đã được đơn giản hóa nhưng trong một số trường hợp vẫn chưa thật sự tạo thuận lợi cho hoạt động đấu thầu, nhất là khi phải lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư để thực hiện các dự án quan trọng, hoặc các tình huống khẩn trương, cấp bách... Bên cạnh đó, Luật Đấu thầu hiện hành cũng chưa có quy định đầy đủ nhằm khuyến khích mua sắm hàng hóa sản xuất trong nước, thay thế hàng hóa nhập khẩu; ưu đãi cho mua sắm hàng hóa, sản phẩm, dịch vụ được cung cấp từ các nhóm yếu thế trong xã hội; mua sắm các sản phẩm đổi mới sáng t???o, mua sắm xanh.

Mặt khác, công tác quản lý Nhà nước đối với hoạt động đấu thầu và việc thi hành pháp luật đấu thầu còn một số mặt hạn chế như “thông thầu, gian lận”, quy định về các hành vi bị cấm chưa đầy đủ, chưa bao quát được hết các vi phạm xảy ra trong thực tế. Cơ chế giải quyết kiến nghị trong hoạt động đấu thầu chưa bảo đảm tính khách quan, hiệu quả… Do đó, tiếp tục bổ sung, sửa đổi các quy định của Luật Đấu thầu để khắc phục những vấn đề nói trên sẽ giúp đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, thu hút đầu tư và đẩy mạnh hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước.

Các chuyên gia cho rằng, việc sửa đổi Luật Đấu thầu cần tiếp tục tạo dựng khung pháp lý đầy đủ, đồng bộ, thống nhất về đấu thầu, mua sắm sử dụng nguồn vốn nhà nước; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện luật. Đồng thời, khắc phục tình trạng đấu thầu hình thức, nâng cao tính cạnh tranh, công khai, minh bạch, hiệu quả kinh tế trong hoạt động đấu thầu.

Luật sư Đỗ Xuân Đang, Công ty Luật TNHH ĐT & Solutions (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) nhìn nhận, Dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi) gồm 10 chương, 98 điều. So với Luật Đấu thầu năm 2013, Dự luật này đã sửa đổi 75 điều, bổ sung mới 21 điều, giữ nguyên 2 điều, bãi bỏ 12 điều. Tuy nhiên đang có bất cập là Dự thảo Lu??t đ?? bổ sung một điều mới về đình chỉ cuộc thầu, không công nhận kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư và sửa đổi, bổ sung cơ bản quy định về hủy thầu với việc trao nhiều quyền hạn cho ngư??i có thẩm quyền, chủ đầu tư, nhưng các hành vi bị cấm mới chủ yếu quy định đối với nhà thầu; các hành vi cấm đối với ngư??i có thẩm quyền, chủ đầu tư, ngư??i có ảnh hưởng ít được quy định. Do vậy, nên rà soát các hành vi cấm theo nhóm chủ thể để dễ áp dụng: nhóm hành vi cấm chung, nhóm hành vi cấm đối với ngư??i có thẩm quyền, chủ đầu tư; nhóm hành vi cấm đối với tổ chuyên gia, tổ chấm thầu; nhóm hành vi cấm đối với nhà thầu.

Cũng liên quan đến hoạt động đấu thầu, nhất là các vi phạm về đấu thầu thuốc, sinh, hóa phẩm, vật tư phòng, chống dịch COVID-19 trong thời gian vừa qua, anh Đỗ Văn, Viện trưởng Viện Dư luận xã hội nêu quan điểm: Quá trình thảo luận, các đại biểu Quốc hội cần có sự đánh giá toàn diện, sâu sắc những vướng mắc, bất cập trong việc thực hiện đấu thầu tập trung, mua thuốc, trang thiết bị y tế để bổ sung vào Dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi) những quy định cụ thể hơn, hạn chế việc giao Chính phủ quy định chi tiết.

Còn theo anh Trần Đức Thành, chủ một doanh nghiệp ở tỉnh Hưng Yên, thời gian qua trong hoạt động đầu thầu vẫn còn tình trạng chủ đầu tư, bên mời thầu cố tình “cài cắm” tiêu chí, thông thầu, gian lận thầu. Vì thế, cộng đồng doanh nghiệp rất mong Dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi) sẽ có những quy định cụ thể về hành vi đưa, nhận, môi giới hối lộ, có thể dẫn chiếu tới quy định Bộ Luật hình sự để thống nhất áp dụng trên thực tiễn, làm rõ phạm vi liên quan đến môi giới, hối lộ trong đấu thầu, hành vi thông thầu; quy định rõ hành vi cản trở trong đấu thầu… nhằm hạn chế những tác động tiêu cực và làm ảnh hưởng đến thời gian, kết quả, hiệu quả của công tác đấu thầu nói chung.

Như vậy, việc trình Quốc hội thảo luận Dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi) là cần thiết, kịp thời. Trên cơ sở phát huy vai trò, trách nhiệm của các đại biểu Quốc hội, việc sửa đổi Luật Đấu thầu cần hướng tới mục tiêu đơn giản hóa thủ tục đấu thầu lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư; cắt giảm chi phí cho doanh nghiệp thông qua hoạt động đấu thầu; tránh thất thoát, lãng phí ngân sách, tài sản nhà nước; góp phần ngăn chặn hành vi tiêu cực, tham nhũng trong hoạt động đấu thầu. Bên cạnh đó, phải bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất của hệ thống pháp luật, sự phù hợp với điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên./.