Tháo gỡ vướng mắc pháp lý gây cản trở hoạt động của doanh nghiệp nhà nước

xt-align: justify;">Sáng 7/10, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến dự án Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành nội dung phiên họp.

xt-align: justify;">Trình bày Tờ trình dự án Luật, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết, thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước trong việc nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp, trước yêu cầu mới từ thực tiễn quản lý và hội nhập quốc tế, kịp thời khắc phục những hạn chế, tồn tại của Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp hiện hành tại Luật số 69/2014/QH13, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật Việt Nam, Chính phủ trình dự án Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp thay thế Luật số 69/2014/QH13. Dự thảo Luật gồm 08 chương và 62 điều.

xt-align: justify;">Phát biểu tại phiên họp, nhấn mạnh đây là dự án Luật khó, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị làm rõ việc sửa đổi luật lần này là sửa đổi một số điều hay sửa toàn bộ Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp hiện hành.

xt-align: justify;">Nêu bật một số nguyên tắc đối với dự án Luật này, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu việc sửa đổi Luật phải trên tinh thần cụ thể hoá đầy đủ quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước về thay đổi cơ cấu lại, phát triển doanh nghiệp nhà nước có vốn nhà nước; tách bạch, phân định rõ chức năng, chủ sở hữu tài sản vốn nhà nước với chức năng quản lý vốn nhà nước đối với mỗi loại hình doanh nghiệp, chức năng quản trị kinh doanh doanh nghiệp; đảm bảo nguyên tắc nhà nước không can thiệp trực tiếp vào hoạt động sản xuất kinh doanh, quản trị doanh nghiệp, tăng cường phân cấp phân quyền. “Sửa luật lần này nhấn mạnh vào phân cấp, phân quyền”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

xt-align: justify;">Đồng thời, Chủ tịch Quốc hội cũng yêu cầu rà soát, tách bạch những nội dung Quốc hội quy định, nội dung Chính phủ quy định; đảm bảo tính đồng bộ của các quy định tại dự thảo Luật với hệ thống pháp luật, nhất là các luật có liên quan như Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp, Luật Xây dựng.

xt-align: justify;">Cùng với đó, làm rõ những nội dung luật hiện hành còn phù hợp với thực tế, có tác động tích cực đến sự phát triển của doanh nghiệp có vốn nhà nước có tiếp tục được giữ lại hay không; làm rõ dự thảo Luật đã xử lý hết dứt điểm hay một phần các vướng mắc tại Luật hiện hành, các khó khăn, vướng mắc, các vấn đề phát sinh trong thực tiễn trong thời gian qua liên quan đến vốn đầu tư nhà nước tại doanh nghiệp.

xt-align: justify;">Cũng cho rằng đây là dự án Luật khó, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh chỉ ra rằng, dự thảo Luật thay thế toàn bộ bố cục, cách tiếp cận, điều chỉnh rất nhiều nội dung cụ thể, bổ sung nhiều quy định mới so với Luật số 69/2014/QH13, trong đó có nhiều nội dung quy định hạn chế hơn đối với hoạt động của các doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ từ trên 50% đến 100% vốn điều lệ. 

xt-align: justify;">Tuy nhiên, Cơ quan soạn thảo chưa có báo cáo giải trình về lý do nội dung sửa đổi, bổ sung, thay thế và đánh giá tác động các nội dung sửa đổi này tới hoạt động của doanh nghiệp, chưa thiết kế hết các chi tiết và quy định chuyển tiếp.

xt-align: justify;">Về đối tượng áp dụng, theo Phó Chủ tịch Quốc hội, Điều 2 dự thảo Luật quy định đối tượng áp dụng bao gồm doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ từ trên 50% đến dưới 100% vốn điều lệ là không phù hợp. 

xt-align: justify;">Bởi, khác với các doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, nhà nước không nắm quyền kiểm soát tuyệt đối các doanh nghiệp trên 50% vốn điều lệ mà đóng vai trò là cổ đông, là thành viên góp vốn. Việc quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp được thực hiện thông qua việc có ý kiến để người đại diện chủ sở hữu vốn biểu quyết, quyết định tại cuộc họp Hội đồng quản trị, hội đồng thành viên, đại hội cổ đông mà không quản lý trực tiếp đối với pháp nhân của doanh nghiệp.

xt-align: justify;">Mặt khác, đây không phải là luật về doanh nghiệp nhà nước mà là luật quản lý đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp. “Do đó, quy định tại dự thảo Luật đang tạo ra khoảng trống pháp lý đối với các doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ dưới 50% vốn điều lệ - đang là đối tượng áp dụng của Luật số 69/2014/QH13, đặc biệt là các doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ từ trên 36 % đến 50% vốn điều lệ nhà nước có quyền phủ quyết theo quy định của doanh nghiệp. Đồng thời, thiếu vắng các quy định pháp luật điều chỉnh việc quản lý vốn nhà nước tại các tổ chức kinh tế, tổ chức tài chính thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật chuyên ngành có vốn đầu tư của Nhà nước nắm quyền kiểm soát”, Phó Chủ tịch Quốc hội cho hay.

xt-align: justify;">Vì vậy, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh đề nghị nghiên cứu, cân nhắc việc bổ sung đối tượng này để bảo đảm tính bao quát các trường hợp có vốn đầu tư nhà nước; quản lý, kiểm tra, giám sát chặt chẽ nguồn lực nhà nước tại doanh nghiệp, tránh nguy cơ thất thoát, lãng phí và tránh tạo khoảng trống pháp lý; cụ thể hóa yêu cầu tại Nghị quyết số 12-NQ/TW về tiếp tục cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước, trong đó có yêu cầu nhà nước thực hiện đầy đủ trách nhiệm quyền chủ sở hữu đối với doanh nghiệp nhà nước, cổ phần, vốn góp của nhà nước tại doanh nghiệp thực sự đóng vai trò là nhà đầu tư, chủ sở hữu bình đẳng về quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm với các nhà đầu tư trong doanh nghiệp. 

xt-align: justify;">Nêu quan điểm, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cũng nhấn mạnh một số yêu cầu đối với dự án Luật này. Đó là Nhà nước không can thiệp trực tiếp vào hoạt động sản xuất kinh doanh, quản trị của doanh nghiệp; cắt giảm, đơn giản hóa tối đa thủ tục hành chính, hạn chế cơ chế xin - cho; tăng cường phân cấp, phân quyền, xử lý triệt để những vướng mắc hiện nay; tách chức năng quản lý chủ sở hữu với chức năng quản lý nhà nước đúng tinh thần Nghị quyết số 12-NQ/TW, giảm các quy định quá chi tiết./.