Kỳ vọng vào cơ hội làm chủ tri thức khoa học hiện đại của thế hệ trẻ

 Sáng 17/5, tại Bộ Khoa học và Công nghệ, diễn ra Hội nghị Các nhà khoa học trẻ và Lễ trao giải Cuộc thi Sáng kiến Khoa học năm 2023.

Hội nghị Các nhà khoa học trẻ là sự kiện thường niên do Bộ Khoa học và Công nghệ chỉ đạo, Báo VnExpress tổ chức, bắt đầu từ năm 2022. Hội nghị là nơi các nhà nghiên cứu trẻ thuộc nhiều lĩnh vực trên khắp cả nước thảo luận, trao đổi cùng các nhà quản lý, khoa học danh tiếng của Việt Nam và thế giới về các vấn đề đang nổi lên trong nước cũng như toàn cầu.

Phát bi??u khai mạc, Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Hoàng Giang cho biết, đây là diễn đàn để các nhà khoa học, nhà nghiên cứu trẻ chia sẻ những góc nhìn, đồng thời nhìn nhận về cơ hội làm chủ tri thức khoa học và công nghệ hiện đại nhằm hướng đến một nền khoa học mới đáp ứng các mục tiêu phát triển bền vững của đất nước.

Theo Thứ trưởng Khoa học và Công nghệ, Việt Nam tiếp tục duy trì thứ hạng cao trong bảng xếp hạng Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII), thuộc nhóm quốc gia đạt được những tiến bộ lớn nhất trong thập kỷ qua. Ngoài ra, cũng theo đánh giá của Tổ chức năng suất châu Á (APO), trong giai đoạn 10 năm trở lại đây, nền kinh tế của châu Á tăng trưởng ổn định với tốc độ tăng của năng suất các yếu tố tổng hợp (TFP) vào khoảng 1%/năm.

Trong đó, Việt Nam được ghi nhận là một trong những nước có tốc độ tăng TFP dương, và thuộc nhóm các nước tăng TFP cao nhất với bình quân 1,4%/năm. Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) năm 2022 do Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) Việt Nam xếp vị trí 48/132 quốc gia, nền kinh tế.

Giai đoạn phát triển 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045, Đảng và Nhà nước đặt nhiều kỳ vọng vào vai trò nền tảng của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, xem đây là “đột phá chiến lược”, “động lực chính” để tạo bứt phá về năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Việt Nam phấn đấu đến năm 2030 là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao, đến 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Giang nhấn mạnh, định hướng và kỳ vọng đó đặt lực lượng khoa học và công nghệ trước những cơ hội và thách thức phải đổi mới, để không tụt hậu, phát triển nhanh hơn, thực chất và bền vững hơn. Qua đó, đóng góp hiệu quả hơn cho các mục tiêu phát triển quốc gia trong trung, dài hạn.

Thời gian qua, Bộ Khoa học và Công nghệ đã triển khai nhiều chương trình, xây dựng, sửa đổi các chính sách nhằm tạo điều kiện thuận lợi để các nhà khoa học phát huy năng lực sáng tạo. Đồng thời, kích cầu công nghệ từ khu vực doanh nghiệp, cũng như tăng cường năng lực hấp thụ công nghệ của doanh nghiệp thông qua tiếp tục khuyến khích doanh nghiệp đầu tư lập quỹ phát triển khoa học công nghệ, thành lập cơ sở R&D, doanh nghiệp khoa học công nghệ và khởi nghiệp sáng tạo.

Hiện, Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ Quốc gia (NAFOSTED) có nhiều thay đổi, tạo thuận lợi hơn để các nhà khoa học trẻ có cơ hội làm chủ nhiệm đề tài, tham gia các hội nghị hội thảo quốc tế. “Tôi hy vọng những nỗ lực đó sẽ được chuyển hóa trong thực tế, Việt Nam sẽ có nhiều nhà khoa học trẻ thành công. Mong rằng thông qua các sự kiện, VnExpress thông tin nhanh nhất về các cơ chế, chính sách khoa học công nghệ, truyền cảm hứng để cộng đồng khoa học cùng sẻ chia với các bài toán lớn của đất nước” - Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Giang chia sẻ.

Tại sự kiện đã diễn ra Lễ trao giải Cuộc thi Sáng kiến Khoa học năm 2023. Cuộc thi Sáng kiến Khoa học năm 2023 tìm kiếm các sản phẩm, giải pháp xuất sắc trong các lĩnh vực có tính ứng dụng rộng bao gồm y sinh - hóa sinh, công nghệ, nông nghiệp, môi trường và vật liệu mới.

Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Giang ghi nhận trong số 130 hồ sơ gửi về cuộc thi năm nay, có nhiều sáng kiến đến từ các nhóm nghiên cứu, nhà sáng chế không chuyên, các thầy cô giáo... với những nghiên cứu, sáng kiến có thể áp dụng vào đời sống, góp phần cải thiện, nâng cao đời sống và sự phát triển của địa phương mình. Đặc biệt, nhiều em còn đang là học sinh ngồi trên ghế nhà trường nhưng đã có những giải pháp đơn giản nhưng thiết thực, phục vụ cho cuộc sống thường nhật.

“Sự kiện không chỉ tạo được diễn đàn, nơi chia sẻ các vấn đề quan tâm mang tính thời sự, mà đây thực sự còn là sân chơi để các nhà khoa học trẻ có thể được trình diễn các kết quả nghiên cứu. Tôi mong rằng, phong trào này sẽ ngày càng được nhân rộng, giúp cộng đồng có cuộc sống thuận tiện hơn khi ứng dụng các sáng tạo, giải pháp khoa học, kỹ thuật vào đời sống” - Thứ trưởng cho hay.

Theo Ban Tổ chức Cuộc thi, năm 2023 có thêm một hạng mục giải thưởng mới "Giải Sáng kiến" dành cho các sản phẩm, giải pháp giải quyết các vấn đề cuộc sống vùng sâu, vùng xa và miền núi với kỳ vọng góp phần cải thiện, nâng cao đời sống của người dân các vùng thiểu số, khó khăn, thúc đẩy sự phát triển toàn diện của quốc gia trong bối cảnh mới.

Tại Lễ trao giải, Ban Tổ chức đã trao 1 giải Nhất, 1 giải Nhì, 01 giải 3, 02 giải Khuyến khích và 01 giải Sáng kiến. Các bài dự thi một lần nữa cho thấy tinh thần nghiên cứu khoa học, sáng tạo của thế hệ trẻ./.