Đổi mới, đơn giản hóa quy trình giải thích, hướng dẫn áp dụng pháp luật

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Trần Tiến Dũng cho biết: Bộ Tư pháp hiện đang được giao sửa đổi Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL), trong đó có chế định về giải thích và hướng dẫn áp dụng pháp luật. Qua tổng kết cho thấy còn nhiều điểm cần nghiên cứu trong vấn đề này.

 Thứ trưởng nêu rõ: Tại Kết luận của đồng chí Tổng Bí Thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp vừa qua, một số hạn chế, tồn tại trong công tác xây dựng, tổ chức thi hành pháp luật đã được chỉ rõ. Đồng chí Tổng Bí thư cũng yêu cầu nâng cao hiệu quả thi hành pháp luật, hoàn thiện quy định giải thích, hướng dẫn pháp luật theo hướng ban hành nguyên tắc, tiêu chí, cơ sở để giải thích, áp dụng pháp luật, qua đó đảm bảo sức sống thay vì thường xuyên thay đổi pháp luật.

Thứ trưởng cũng nêu lên quá trình tổ chức thi hành pháp luật tại một số địa phương trong còn nhiều khó khăn; quy trình giải thích pháp luật còn chưa phù hợp thực tiễn; giá trị văn bản giải thích pháp luật chưa rõ ràng; còn tình trạng đùn đẩy trách nhiệm trong công tác giải thích và hướng dẫn áp dụng pháp luật...

Tại Hội thảo, Vụ trưởng Vụ Các vấn đề chung về xây dựng pháp luật Trần Anh Đức đã trình bày tổng quan các quy định của pháp luật về giải thích Hiến pháp, luật, pháp lệnh và hướng dẫn áp dụng pháp luật.

Theo đồng chí Đinh Dũng Sỹ, nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp luật, Văn phòng Chính phủ quy trình giải thích pháp luật hiện nay còn chưa nhanh, chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn nên cần đổi mới theo hướng gọn, nhẹ. Đối với giải thích VBQPPL dưới luật, hiện chưa có quy định cụ thể, có thể nghiên cứu trao quyền này cho Toà án hoặc quy định theo hướng cơ quan nào ban hành văn bản thì cơ quan đó giải thích. Luật Ban hành VBQPPL (sửa đổi) cần quy định rõ thẩm quyền giải thích và giá trị của văn bản giải thích.

Đồng chí Đặng Đình Luyến, nguyên Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật của Quốc hội tán thành việc bổ sung quy định trách nhiệm của các cơ quan liên quan trong giải thích các văn bản của Quốc hội và Chính phủ. Đối với văn bản dưới luật, cơ quan nào chủ trì ban hành thì cơ quan đó có trách nhiệm hướng dẫn áp dụng pháp luật.

Theo nguyên Thứ trưởng Bộ Tư pháp Hoàng Thế Liên, để nâng cao chất lượng giải thích pháp luật, đối với văn bản dưới luật, cơ quan nào ban hành văn bản thì cơ quan đó phải có trách nhiệm giải thích, hướng dẫn thực hiện; Nghị định không chỉ quy định chi tiết mà còn hướng dẫn thi hành. Ngoài ra, đồng chí cũng yêu cầu phải đơn giản hoá quy trình giải thích và mở rộng đối tượng giải thích.

Một số ý kiến đề nghị, tăng cường vai trò của Tòa án nhân dân tối cao trong việc làm án lệ./.