Ngăn “xe dù, bến cóc”, bến xe cần chủ động nâng cấp dịch vụ chất lượng cao

Sáng 21/5, tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 7, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội thảo luận phiên toàn thể tại hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Đường bộ. Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương điều hành phiên họp.

Tạo điều kiện cho dịch vụ chia sẻ chuyến xe dưới 10 chỗ được hoạt động

Phát biểu ý kiến, đại biểu Tạ Thị Yên (Đoàn Điện Biên) dẫn nghiên cứu Báo cáo giám sát về chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông từ năm 2009 đến hết năm 2023” của UBTVQH, hoạt động vận tải đường bộ trong những năm qua đã phát triển mạnh mẽ, đáp ứng trên 90% tổng khối lượng vận chuyển hành khách và trên 70% tổng khối lượng vận chuyển hàng hóa với gần 86.000 đơn vị kinh doanh vận tải đã được cấp Giấy phép kinh doanh vận tải bằng xe ô tô, 921.322 đầu xe kinh doanh vận tải bằng xe ô tô các loại. Đó là một nguồn lực rất lớn của xã hội mà chúng ta cần chú ý tới khi xây dựng dự án Luật.

Theo đại biểu, dự thảo Luật quy định tại khoản 10 Điều 56 đối với loại hình kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng, đơn vị kinh doanh vận tải chỉ được ký hợp đồng vận tải hành khách với người thuê vận tải có nhu cầu thuê cả chuyến xe, nghĩa là mỗi chuyến xe hợp đ??ng chỉ được chở một hành khách hoặc một nhóm khách duy nhất. 

Đại biểu cho rằng, Ban soạn thảo đưa ra quy định này nhằm ngăn chặn tình trạng núp dưới bóng xe hợp đồng để kinh doanh vận tải hành khách liên tỉnh theo tuy??n cố định. Tuy nhiên, việc này lại đang vô tình làm hạn chế một loại hình vận tải hành khách phổ biến ở nhiều quốc gia khác, đó là mô hình chia sẻ chuyến xe hợp đồng dưới 10 chỗ thông qua các nền tảng gọi xe trực tuy??n. 

Đại biểu phân tích, mô hình này cho phép các hành khách khác nhau có cùng lộ trình nhưng khác điểm đón và trả khách có thể đi chung một chuyến xe. Hành khách sẽ được hưởng cước phí di chuyển rẻ hơn, còn người lái xe cũng được gia tăng thu nhập do lượng hành khách trong một chuyến xe tăng lên.

Mô hình này mang lại nhiều lợi ích cho xã hội, vì nó có thể tối đa hóa số lượng người di chuyển trong một chuyến đi, do đó, sẽ giúp giảm đáng kể lưu lượng xe lưu thông trên đường. Những tác động này sẽ góp phần giảm áp lực đối với cơ sở hạ tầng và giải quyết phần nào tình trạng tắc nghẽn giao thông. 

Ngoài ra, theo đại biểu, mô hình này cũng sẽ góp phần giảm ô nhiễm môi trường. Tại Hà Nội hiện nay, lượng bụi mịn từ phương tiện giao thông hiện chiếm tới 25% tổng phát thải bụi vào không khí trên địa bàn thành phố. 

“Thông lệ quốc tế cũng là như vậy. Người ta hoàn toàn có thể cùng nhau đi chung một tuy??n đường để chia sẻ cước phí dịch vụ vận chuyển. Thường là không có sự quản lý đặc biệt đối với các dịch vụ chia sẻ chuyến đi” - đại biểu nêu. Đồng thời cho biết, các dịch vụ này thường được quản lý như một loại hình dịch vụ xe hợp đồng, xe cho thuê cá nhân nhờ tính ưu việt của loại hình dịch vụ này nhất là yếu tố về giá dịch vụ, đáp ứng được nhu cầu đi lại của người tham gia giao thông.

Do đó, đại biểu đề nghị Cơ quan soạn thảo và Cơ quan chủ trì thẩm tra rà soát và điều chỉnh khoản 10 Điều 56 theo hướng vừa kiểm soát tình trạng “xe dù, bến cóc”, nhưng vẫn tạo điều kiện cho dịch vụ chia sẻ chuyến xe dưới 10 chỗ được hoạt động. 

Cần để các bến xe căn cứ vào chất lượng của mình để công bố giá dịch vụ xe ra, vào bến

Tham gia ý kiến về dịch vụ bến xe, trạm dừng nghỉ được quy định tại Điều 72 của dự thảo Luật, đại biểu Lã Thanh Tân (Đoàn TP Hải Phòng) chỉ ra rằng, khoản 7 Điều này quy định UBND tỉnh căn cứ vào loại bến xe ô tô để định giá dịch vụ xe ra, vào bến xe ô tô theo quy định của pháp luật về giá. Hiện nay, các bến xe có nhiều hình thức sở hữu nhưng đa số được hình thành theo Luật Doanh nghiệp do tư nhân đầu tư hoặc được cổ phần hóa từ doanh nghiệp nhà nước. Việc Nhà nước định giá dịch vụ xe ra vào bến chỉ phù hợp với giai đoạn trước đây, khi các bến xe thuộc sở hữu nhà nước.

Theo đại biểu, nếu các bến xe không được linh hoạt, chủ động nghiên cứu thị trường để đầu tư nâng cấp, tổ chức các dịch vụ có chất lượng cao thì không thể thu hút được hành khách vào bến, làm gia tăng tình trạng "xe dù, bến cóc", gây mất trật tự an toàn giao thông. 

Mặt khác, theo đại biểu, quy chuẩn bến xe chưa đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của hành khách, thực tế hành khách không vào bến xe mà đứng ngoài đường để đón xe hoặc hẹn lái xe ra đón ngày càng tăng. Nguyên nhân chính của tình trạng này là do bến xe chưa đáp ứng được yêu cầu về chất lượng dịch vụ đối với hành khách. Vì vậy, cần để các bến xe căn cứ vào chất lượng của mình để công bố giá dịch vụ xe ra, vào bến. Đại biểu đề nghị nghiên cứu, chỉnh lý cho phù hợp.

Về hoạt động vận tải đường bộ, đại biểu Dương Khắc Mai (Đoàn Đắk Nông) bày tỏ thống nhất với việc dự thảo luật quy định “Đơn vị kinh doanh vận tải và đơn vị kinh doanh dịch vụ đại lý bán vé không được tổ chức đón, trả khách tại địa điểm đặt đại lý bán vé, trừ trường hợp đại lý bán vé được đặt tại bến xe khách”; quy định này một phần kế thừa quy định của Bộ Giao thông vận tải. Tuy nhiên, trong thực tế hiện nay, việc thực thi quy định này chưa thực sự nghiêm minh; vẫn xảy ra việc các đơn vị kinh doanh vận tải và đơn vị kinh doanh dịch vụ đại lý bán vé tổ chức đón, trả khách tại địa điểm đặt đại lý bán vé, mà đặc biệt là đối với những nơi có bến xe cách xa trung tâm; điều đó đã tạo nên tình trạng giao thông lộn xộn và nguy cơ mất an toàn. 

“Ngoài việc quy định một cách rõ ràng tại khoản này thì vấn đề tổ chức thực thi pháp luật phải được đề cao và có các chế tài xử phạt vi phạm nghiêm minh để đảm bảo an toàn, trật tự và đem lại hiệu quả trong thực tiễn” - đại biểu nêu quan điểm./.