Mức phạt khi tự ý xử lý chất thải không theo quy định?

Số chất thải này gồm miếng thủy tinh nhiễm chất thải nguy hại và nước thải từ quá trình xay nghiền bóng đèn thải. Qua xét nghiệm nhanh nước thải trong quá trình xay nghiền bóng đèn được đổ trực tiếp ra hệ thống mương thoát nước có độ PH vượt 7 lần cho phép, trong vỏ bóng đèn thải có chứa thủy ngâ;n và lưu huỳnh nên rất độc hại nếu không được xử lý theo quy định.

Sau khi bàn giao cho một công ty chuyên xử lý chất thải ở Đồng Nai thu gom xử lý, Phòng cảnh sát mô;i tr??ờng Công an tỉnh Đồng Nai phối hợp Phòng kỹ thuật hình sự và Công an thành phố Biên Hòa tiếp tục khai quật hệ thống thoát nước mưa của cơ sở này để mở rộng điều tra xác định một số hành vi như không thu gom chất thải để xử lý theo quy định, tự xử lý các loại chất thải không được đăng ký trong các thủ tục được cơ quan chức năng cho phép, chôn lấp các loại chất thải nguy hại trái quy định tại khuôn viên.

Xét về góc độ pháp lý, trao đổi với phóng viên Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam, Luật sư Nguyễn Văn Kỹ, đoàn Luật sư tỉnh Bắc Ninh nêu quan điểm trách nhiệm bảo vệ mô;i tr??ờng là của mọi cá nhâ;n, tổ chức và cần có sự chung tay của cả cộng đồng.

Điều 7 Chương I Luật Bảo vệ mô;i tr??ờng số 55/2014/QH13 (ban hành ngày 23 tháng 6 năm 2014) nghiêm cấm các hành vi có thể gâ;y nguy hại gồm cả chất thải rắn, lỏng, khí vào mô;i tr??ờng và làm ảnh hưởng tới mô;i tr??ờng. Như vậy, nếu đủ căn cứ xác định việc xả thải trên là trái phép và gâ;y hậu quả nguy hại tới mô;i tr??ờng, tùy vào mức độ, tính chất, cá nhâ;n/tổ chức sẽ bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.

Xử phạt hành chính

Theo Điều 4 Chương I Nghị định 155/2016/NĐ-CP, doanh nghiệp bị xác định có hành vi xả thải gâ;y ô nhiễm mô;i tr??ờng sẽ bị áp dụng một trong hai hình phạt chính là phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền. Hình thức phạt tiền cao nhất là 1 tỷ đồng với cá nhâ;n và 2 tỷ đồng với tổ chức cho mỗi hành vi vi phạm.

Cá nhâ;n, tổ chức vi phạm còn bị tước quyền sử dụng có thời hạn với Giấy phép xử lý chất thải nguy hại/Giấy phép xả thải khí thải công nghiệp. Mọi hoạt động của doanh nghiệp tạo ra chất thải cần xử lý sẽ bị tạm đình chỉ cho đến khi hết thời hạn xử lý, các hoạt động khác không liên quan đến quá trình xả thải vẫn được phép tiếp tục.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ mô;i tr??ờng còn có thể bị áp dụng một hoặc nhiều biện pháp khắc phục hậu quả: Buộc khôi phục lại tình trạng mô;i tr??ờng đã bị ô nhiễm hoặc phục hồi mô;i tr??ờng bị ô nhiễm do vi phạm hành chính gâ;y ra; Buộc thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm mô;i tr??ờng và báo cáo kết quả đã khắc phục xong hậu quả vi phạm theo quy định.

Việc tước giấy phép xử lý chất thải chỉ tạm dừng các công việc có liên quan tới những hoạt động xả chất thải của doanh nghiệp. Những hoạt động khác sẽ được phép hoạt động bình thường.

Xử phạt hình sự

Theo quy định tại Điều 235 Chương XIX Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017) về "Tội gâ;y ô nhiễm mô;i tr??ờng" nếu các doanh nghiệp có hành vi xả thải gâ;y ô nhiễm mô;i tr??ờng thì tùy vào tính chất, mức độ của hành vi mà có thể bị phạt tiền, bị tạm đình chỉ hoặc đình chỉ hoạt động vĩnh viễn. Cụ thể:

Phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 1 tỷ đồng hoặc phạt tù 1 - 5 năm với các hành vi:

- Chôn, lấp, đổ, thải ra mô;i tr??ờng chất thải nguy hại hoặc chất hữu cơ khó phâ;n hủy cần phải loại trừ trái quy định của pháp luật từ 3.000kg đến dưới 5.000kg.

- Xả thải ra mô;i tr??ờng từ 5.000 m3/ngày đến dưới 10.000m3/ngày nước thải có các thông số mô;i tr??ờng nguy hại vượt quy chuẩn kỹ thuật về chất thải từ 10 lần trở lên.

- Xả nước thải ra mô;i tr??ờng có chứa chất phóng xạ gâ;y nhiễm xạ mô;i tr??ờng vượt quy chuẩn kỹ thuật từ 2 lần đến dưới 4 lần.

- Xả ra mô;i tr??ờng từ 5.000 m3/ngày đến dưới 10.000 m3/ngày nước thải có độ PH từ 0 đến dưới 2 hoặc từ 12,5 đến 14.

- Thải ra mô;i tr??ờng từ 300.000 m3/giờ đến dưới 500.000m3/giờ bụi, khí thải vượt quá quy chuẩn kỹ thuật về chất thải 10 lần trở lên.

- Chôn, lấp, đổ, thải ra mô;i tr??ờng chất thải rắn thông thường trái quy định của pháp luật từ 200.000 kg đến dưới 500.000 kg.

- Chất thải có chứa chất phóng xạ, gâ;y nhiễm xạ mô;i tr??ờng thuộc nguồn phóng xạ loại có mức độ nguy hiểm trung bình theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn bức xạ - phâ;n nhóm và phâ;n loại nguồn phóng xạ vượt quy chuẩn cho phép.

- Phát tán ra mô;i tr??ờng bức xạ, phóng xạ vượt quá quy chuẩn kỹ thuật hoặc vượt mức giới hạn theo quy định từ 2 lần đến dưới 4 lần.

Các hành vi vi phạm này nếu ở mức cao hơn có thể bị phạt tiền từ 1 - 3 tỷ đồng hoặc phạt tù 3 - 7 năm:

- Số tiền phạt: Từ 3 tỷ đến 20 tỷ đồng (tùy vào mức độ thiệt hại)

- Tạm đình chỉ hoạt động: Từ 06 tháng đến 36 tháng

- Đình chỉ hoạt động vĩnh viễn: Trong trường hợp doanh nghiệp gâ;y thiệt hại hoặc có khả năng thực tế gâ;y thiệt hại đến tính mạng của nhiều người, gâ;y sự cố mô;i tr??ờng hoặc gâ;y ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội và không có khả năng khắc phục hậu quả gâ;y ra.

Theo Luật sư Kỹ, thực tế là cơ quan chức năng tại nhiều địa phương liên tục phát hiện, xử lý nhiều vụ việc ngang nhiên xả thải trái phép ra mô;i tr??ờng, có hành vi tích trữ chất thải chưa qua xử lý chờ cơ hội thuận lợi là tiến hành xả thải ra mô;i tr??ờng, gâ;y bất bình trong dư luận xã hội.

Do đó, thời gian tới, đòi hỏi công tác nắm tình hình, theo dõi địa bàn, phối hợp kiểm tra, thanh tra (thường xuyên/đột xuất) các cơ sở sản xuất kinh doanh có nhiều yếu tố liên quan tới bảo vệ mô;i tr??ờng cần được tiến hành thường xuyên liên tục, đặc biệt là sự hỗ trợ, giám sát thực chất, khách quan của người dâ;n và cộng đồng dâ;n cư. Đồng thời, mức phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ mô;i tr??ờng phải đủ sức răn đe đối với hành vi cố tình vi phạm cũng như áp dụng nhiều hình thức xử phạt bổ sung đủ mạnh./.