Hàng chục tỷ USD bị lừa đảo trực tuyến

Tại hội thảo "Bảo vệ tài khoản ngân hàng trước nguy cơ lừa đảo trực tuyến gia tăng" do báo Tuổi Trẻ phối hợp Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tổ chức ngày 19-9, Thượng tá Cao Việt Hùng, Phó trưởng Phòng 4 Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử d???ng công nghệ cao (Bộ Công an) cho biết, hoạt động tội phạm sử d???ng công nghệ cao ngày càng phát triển, có xu hướng lợi dụng các thành tựu khoa học công nghệ như Al để giả mạo luôn khuôn mặt (Deepfake), giọng nói (Deep voice), sau đó liên hệ người thân, bạn bè nhờ chuyển tiền.

Ngoài ra, các đối tượng sẽ giả mạo dịch vụ lấy lại tiền đã bị lừa đảo hay lập doanh nghiệp "ma", mở tài khoản ngân hàng để nhận tiền đầu tư chứng khoán, Forex… sau đó chiếm đoạt.

Thượng tá Cao Việt Hùng cũng chia sẻ thêm thủ đoạn mới xuất hiện là dán đè mã QRCode tại các cửa hàng để chiếm đoạt tài sản, tạo hóa đơn giả đã chuyển tiền để chiếm đoạt tài sản, giả danh nhân viên ngân hàng, đề nghị khách hàng cung cấp thông tin thẻ và sử d???ng trái phép để mua hàng hóa, dịch vụ.

“Người dùng và ngân hàng tiếp tục là mục tiêu của tội phạm. Đối với ngân hàng, các đối tượng rà quét, tấn công hệ thống, dò tìm, khai thác lỗ hổng bảo mật, tấn công mã độc. Đối với khách hàng của ngân hàng, các đối tượng liên tục đưa nhiều phương thức, thủ đoạn mới và tinh vi để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản…. Do vậy, các ngân hàng cần tăng cường hơn nữa việc phối hợp giữa Bộ Công an, NHNN, các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán để xây dựng quy trình phối hợp nhằm hạn chế tình trạng sử d???ng tài khoản ngân hàng, ví điện tử không chính chủ, nhằm ngăn chặn sớm dòng tiền vi phạm pháp luật”- Thượng tá Cao Việt Hùng đề nghị.

Về phía NHNN, ông Lê Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán NHNN cũng cho biết, thời gian qua lừa đảo trực tuyến bùng phát mạnh trên thế giới. FBI chia lừa đảo trực tuyến ra 27 loại tội phạm khác nhau, gây tổn thất hơn 10,3 tỷ USD trong năm 2022. Lừa đảo trực tuyến bùng phát mạnh có tác động tiêu cực đến người tiêu dùng, doanh nghiệp bán hàng lẫn các tổ chức tài chính.

Tại Việt Nam các hình thức lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng gồm: đối tượng lừa đảo giả danh công an, Viện kiểm sát, tòa án gọi điện đe dọa khách hàng có liên quan đến vụ án, đường dây tội phạm. Chúng yêu cầu khách hàng chuyển tiền đến các tài khoản chỉ định để phục vụ điều tra.

Bên cạnh đó, hình thức lừa đảo chiếm đoạt quyền sử d???ng số điện thoại diễn ra khá phổ biến thời gian qua. Kẻ gian mạo danh nhân viên nhà mạng đề nghị hỗ trợ chuyển sim 3G thành 4G miễn phí hoặc thông báo khóa sim vì chưa chuẩn hóa thuê bao. Nạn nhân làm theo hướng dẫn và bị chiếm đoạt quyền sử d???ng số điện thoại để nhận mã OTP kết hợp với thông tin định danh đã thu thập được của khách hàng để kích hoạt lại dịch vụ ngân hàng điện tử, có quyền truy cập thực hiện các giao dịch chiếm đoạt tiền của người dùng.

“Thêm một hình thức lừa đảo mới xảy ra gần đây là kẻ gian giả mạo công chức, viên chức, cơ quan nhà nước hướng dẫn người dân cài đặt các ứng dụng giả mạo (VssID, VNeID, eTax Mobile,…) để chiếm quyền điều khiển điện thoại, thu thập thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng và lấy cắp tiền trong tài khoản ngân hàng của người dùng…”, ông Lê Anh Dũng cho hay.

Cũng theo ông Dũng, việc xử lý gian lận này không đơn giản. Để hạn chế lừa đảo, gian lận trong hoạt động thanh toán, cần sự nỗ lực hành động, phối hợp của các bên, trong đó có vai trò của ngân hàng và người dùng.

Về phía NHNN đã phối hợp với Bộ Công an tiếp tục thực hiện việc kết nối cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để xác thực thông tin tín dụng khách hàng. Làm việc với Bộ Thông tin truyền thông về phương án làm sạch dữ liệu, đối khớp thông tin chủ tài khoản đăng ký dịch vụ ngân hàng trực tuyến với thông tin chủ thuê bao di động theo số điện thoại di động. Nhằm bảo vệ tài khoản của khách hàng tại các ngân hàng, NHNN sẽ sửa Quyết định 630/2017 về các giải pháp về an toàn bảo mật trong thanh toán trực tuyến theo hướng quy định chi tiết về hạn mức giao dịch phải xác thực bằng yếu tố sinh trắc học nhằm xác định người mở tài khoản và người thực hi???n giao dịch phải là một.

“Theo thống kê, 90% các khoản chuyển tiền liên ngân hàng là dưới 10 triệu đồng, chỉ 10% là chuyển trên 10 triệu đồng. Do vậy tới đây sẽ có quy định hạn mức buộc phải xác thực sinh trắc học (bằng vân tay, khuôn mặt) khi chuyển tiền liên ngân hàng, có thể là mức 10 triệu đồng. Qua đó cũng sẽ vô hiệu hóa luôn nạn mua bán, cho thuê tài khoản ngân hàng đã tồn tại suốt thời gian qua”, ông Dũng thông tin.