Những trường hợp không được hưởng di sản thừa kế do người chết để lại

 Trong tuần qua, Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam có nhận được một số câu hỏi của bạn đọc liên quan đến quyền lập di chúc, quyền được hưởng di sản thừa kế, những trường hợp không được hưởng di sản thừa kế do ngư???i chết để lại…

Liên quan đến nội dung những câu hỏi trên, Luật sư Nguyễn Văn Đồng (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội) phân tích: Người để lại di sản hoàn toàn có quyền định đoạt di sản theo ý chí của mình cho ngư???i được hưởng di sản thông qua việc để lại di chúc, bao gồm mỗi ngư???i hưởng di sản được hưởng bao nhiêu hoặc những ai bị truất quyền hưởng di chúc, dành một phần di sản trong khối di sản để di tặng, thờ cúng, giao nghĩa vụ cho ngư???i thừa kế, chỉ định ngư???i giữ di chúc, ngư???i quản lý di sản, ngư???i phân chia di sản… mà không bị phụ thuộc vào ý chí của các chủ thể khác.

Ngoài ra, ngư???i lập di chúc có quyền sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ di chúc đã lập vào bất cứ lúc nào. Nếu một ngư???i chết để lại di chúc thì phải thực hiện việc dịch chuyển tài sản đến ngư???i có quyền được hưởng di sản thừa kế theo đúng ý chí của ngư???i lập di chúc. Bên cạnh đó, việc hưởng di sản thừa kế theo pháp luật chỉ xảy ra nếu trường hợp không có di chúc, di chúc không hợp pháp v?? các nguyên do khác phát sinh từ ngư???i thừa kế.

Về nội dung liên quan đến những trường hợp không được hưởng thừa kế, Luật sư Nguyễn Văn Đồng cho biết có 7 trường hợp không được hưởng di sản thừa kế do ngư???i đã chết để lại:

Trường hợp thứ nhất: Con không còn sống vào thời điểm thừa kế.

Điều 613 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định ngư???i thừa kế là cá nhân phải là ngư???i còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi ngư???i để lại di sản qua đời. Như vậy, nếu tại thời điểm mở thừa kế của cha mẹ, con không còn sống hoặc chưa thành thai thì sẽ không được hưởng thừa kế.

Trường hợp thứ hai: Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngư???c đãi nghiêm trọng, hành hạ ngư???i để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của ngư???i đó.

Trường hợp hợp thứ ba: Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng ngư???i để lại di sản.

Trường hợp thứ tư: Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng ngư???i thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà ngư???i thừa kế đó có quyền hưởng.

Trường hợp thứ năm: Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản ngư???i để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của ngư???i để lại di sản. Cần lưu ý, trường hợp cha mẹ, ngư???i để lại di sản biết ngư???i thừa kế có những hành vi nêu trên nhưng vẫn để lại di sản cho họ thì họ vẫn được hưởng di sản theo di chúc.

Trường hợp thứ sáu: Con không có tên trong di chúc thừa kế.

Theo quy định tại Bộ luật Dân sự năm 2015, di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho ngư???i khác sau khi chết. Trường hợp cha, mẹ không để lại di chúc trước khi qua đời thì con cái sẽ được hưởng di sản của cha mẹ theo quy định tại Điều 650 và 651 Bộ luật Dân sự năm 2015.

Tuy nhiên, trong trường hợp cha mẹ, ngư???i để lại di sản có di chúc nhưng trong di chúc không đề cập đến việc để lại tài sản cho con, thì ngư???i con sẽ không được hưởng thừa kế bất kỳ tài sản nào (bao gồm cả nhà, đất) theo nội dung di chúc.

Lưu ý, khoản 1 điều 644 Bộ Luật Dân sự năm 2015 quy định ngư???i thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc như sau: Những ngư???i sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một ngư???i thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được ngư???i lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó: (1) Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng; (2) Con thành niên mà không có khả năng lao động.

Do đó, con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng; con thành niên mà không có khả năng lao động vẫn có thể nhận di sản khi không có tên trong di chúc.

Trường hợp thứ bảy: Con bị truất quyền thừa kế.

Theo quy định Điều 626 Bộ luật Dân sự năm 2015, ngư???i lập di chúc có quyền sau đây:

- Chỉ định ngư???i thừa kế; truất quyền hưởng di sản của ngư???i thừa kế.

- Phân định phần di sản cho từng ngư???i thừa kế.

- Dành một phần tài sản trong khối di sản để di tặng, thờ cúng.

- Giao nghĩa vụ cho ngư???i thừa kế.

- Chỉ định ngư???i giữ di chúc, ngư???i quản lý di sản, ngư???i phân chia di sản.

Như vậy, dù ngư???i thừa kế có đủ điều kiện thừa kế nhưng ngư???i để lại di sản truất quyền thừa kế ngay trong di chúc thì ngư???i thừa kế sẽ không được thừa kế di sản./.